زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن
آسمان گرفتن-فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه
دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

دم زدن-حرف زدن-اعتراض کردن-جیک زدن
پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد

برخوردن به کسی ،-به نطر کسی ناپسند آمدن-به کسی گران آمدن-احساس اهانت کردن-با کسی دیدار کردن

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

چینی بند-چینی بند زن

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

جزوه-کتابچه-دفترچه

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

تا برداشتن-تا شدن-خم شدن

زال و زندگی-وسایل زندگی-اسباب معیشت

چغلی کردن-شکایت کردن

 
دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد

 

آسمان تا زمین-تفاوت بسیار

پا بر جا کردن-اثبات-مستحکم کردن
چار شانه-دارای شانه های پهن-کنایه از مرد خوش اندام

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

راه حل آسپرینی-راه حل موقت و غیر اصولی

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

روی هم رفته-جمعن-بر روی هم

 
رودل-سنگینی معده

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن
تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن
زبان ریزی کردن-زبان ریختن
دُردانه-لوس-ننر-عزیز بی خودی
رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن

 

آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)

چال-گودی-حفره
چله نشینی-خانه نشینی

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن

تعطیل بردار-تعطیل شدنی

ژوری-هیئت داوران

زالو-آدم سمج

چغندر پخته-لبو

بی سر و ته-بی معنی-بی هوده-بی نظم

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

 

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

پوشالی-بی ارزش- بی مصرف
تک پران-زن نانجیب

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

بساط در آوردن-الم شنگه راه انداختن-رسوایی به بار آوردن

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

دستی-پول نقدی که به عنوان وام کوتاه مدت از کسی می گیرند

زبان تلخی-درشت گویی-گفتار خشن

حساب کردن-پرداختن خرج

خرج اتینا کردن-پولی به مصارف بی هوده رساندن

دلال محبت-پا انداز-خانم بیار

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

 

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

 

حاجی خرناس-لولو

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار
خوش داشتن-دوست داشتن-علاقه مند بودن
دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام
آب شیراز-شراب

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

 

 

زردنبو-زردمبو

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

 

دو پول-مبلغ بسیار ناچیز و اندک

چای دبش-چای مرغوب که دهان را گس کند

پاخان-پشت هم اندازی-سفسطه کردن
بد سابقه-بد پیشینه-دارای گذشته ی بد

چرت کسی را پاره کردن-ناگهان کسی را از خواب بیدار کردن

اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)
آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

الانه-همین حالا-هم اکنون

خاکشیر نبات-دوستی و رابطه ی نزدیک-سوابق آشنایی

استخوان‌بزرگ(شخص دارای اصل و نسب)

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان
خیز-ورم-آماس

آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره

دبه خایه-مبتلا به فتق بیضه

 

روی خون افتادن زن آبستن-بچه انداختن
خرده بورژوا-مالک ابزار تولید ولی ناگزیر به کار برای دیگران

چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا

خاک برگ-برگ خشک خرد شده

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن

 

تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

دهن دره-خمیازه

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

ارزانی(بخشیدن، دادن)

ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

 

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد
دایه-زن شیر دهنده-قابله-پرستار بچه
پا برهنه وسط حرف کسی دویدن-کسی را قطع کردن- آفتابه برداشتن

رفتن از کیسه-ضرر کردن-از سرمایه خرج کردن

پیر پاتال-فرتوت-کهن سال

چارقد قالبی-نوعی چارقد که آن را آهار می زدند تا راست و منظم بایستد
پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

 

دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم
دوره انداختن-مهمانی ادواری میان عده ای برقرار کردن-کسی را به این سو و آن سو فرستادن

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور
ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود
اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن
از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)
تریاکی-معتاد به تریاک

روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

خوشگلک-با خوشگلی اندک

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

افندی پیزی-به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو-پهلوان پنبه

پادو-شاگرد دکان-کسی که کارهای سرپایی را انجام می دهد

چُل کلید-جام درویشان

(نزد کسبه) نخستین فروش بامداد

اگر و مگر کردن-شرط و بهانه آوردن

زرت و پرت-چرت و پرت

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

زغنبود-کوفت-زهرمار-خفه شو!

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

زدن رای کسی-کسی را از تصمیمی منصرف کردن
پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

 

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

بی ریخت کردن-کتک زدن

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

 

چله داشتن-عزادار بودن در روز چهلم مرگ عزیزی

ساییدن دندان ها به یکدیگر به هنگام خشم یا در خواب

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

 
به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)

دست علی به همراه-علی یارت باد

 
آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده
دوره کردن-درسی را دوباره و سه باره خواندن-حلقه زدن به دور چیزی یا کسی

 

آبِ کبود-آسمان

 

پر رودگی-پر گویی-پر حرفی

دور از جناب ب-لانسبت

از پارو بالا رفتن پول(ثروت بسیار داشتن)

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن
چیزیش شدن-رازی در دل داشتن-حال غیر عادی داشتن

تفنگ کشیدن روی کسی-با تفنگ به سوی کسی نشانه گرفتن

جگر را سرمه کردن-دل کسی را سوزاندن-بسیار غم دادن

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)
جوان مرگ شدن-در جوانی مردن

خنسی-گرفتاری-تنگدستی

چیز سرش بشو-آدم چیز فهم

جایی-مستراح-توالت

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

 

بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

چسونه-پست و نالایق-دشنامی برای تحقیر

داغ کسی را به دل کسی نهادن-غزیز کسی را کشتن

ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن

به روی خود نیاوردن-اهمیت ندادن-به سکوت برگزار کردن-خود را به آن راه زدن
خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا
از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)
خاکشیر مزاج-غلامباره-سازگار با هر جریانی

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

جَرّ-کشمکش دعوا
جفتک پراندن-لگد زدن-بد رفتاری کردن-مخالفت کردن

رنگ به رنگ شدن-از خجالت یا خشم سرخ و زرد و سفید شدن

چین و خم-پیچ و تاب

داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری

 

تق و توق-سر و صدای کار یا حرکت

روغن ریختن و عسل جمع کردن-نهایت پاکیزگی و نظافت
دو پا-انسان
به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن
زاغول-دارای چشمان آبی رنگ
از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

داغان کردن-از هم پاشاندن-متفرق کردن

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

به نام نقی، به کام تقی-سودی که از آن کسی است نصیب کس دیگری شود

باد گرفتن-مغرور شدن

 

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی

از قلم افتادن-فراموش شدن-مورد بی‌مهری قرار گرفتن

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

از چاله در آمدن و به چاه افتادن(از باران به ناودان پناه بردن)

اقل‌کم(دست‌کم، لااقل)

 

دید زدن-چشم چرانی کردن-دور و بر را نگاهی انداختن

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن
دست و پای خود را گم کردن-دست پاچه شدن

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

پلیتیک زدن-سیاست به کار بردن

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن
از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن
اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)
خم گرفتن-فنی از کشتی
 

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

زاپاس-ذخیره-یدک-آدم بی مصرف و زوار دررفته

دهن کسی گرم بودن-خوش سخن و مجلس آرا بودن
بختک-کابوسی به شکل هیکل که در خواب بر سینه ی شخص نشسته و مانع تنفس آزاد او می شود

زیر درختی-میوه هایی که زیر درخت فرو می ریزند

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک

پُخی شدن-کاره ای شدن-مهم شدن

زدن به تخته-برای جلوگیری از چشم زخم و برای تعریف و تشویق گفته می شود

ابتدا به ساکن(ناگهانی، بی‌مقدمه)

تیپ زدن-شیک و پیک کردن-خود را آراستن

چرب زبان-خوش سخن-چاپلوس

چهار ابرو-دارای ابروهای کلفت و پر پشت

 

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

چوب پنبه-چوبی سبک برای بستن سر بطری
پر و پخش-پراکنده
دیر چسب-دیر آشنا

جای پا-اثر-نشانه-رد

به خورد کسی دادن-به زور به کسی خوراندن-به کسی قالب کردن

از دندۀ چپ پا شدن-سخت عبوس و کم‌حوصله بودن

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن
خرکچی-چارپادار

از بیخ گوش کسی گذشتن-در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن

خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن

جُربزه-قدرت-توانایی

رگ خواب-نقطه ی ضعف-راه تسلط بر کسی

چول-بیابان

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن
بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان
چپ رو-تند رو
زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

دُم سیاه-نوع مرغوب برنج گیلان-کبوتری که دم سیاه دارد
زیاده روی کردن-اسراف کردن-افراط کردن

رمبیده-خراب شده-فرو ریخته

بی بو و بی خاصیت-کسی که سود و زیانی ندارد

 

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن
راه مکه-کهکشان

چار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

رنگ گذاشتن و رنگ برداشتن-رنگ به رنگ شدن

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

تو گود-ظرف عمیق برای آش و سوپ و جز آن ها

 
دُنگ-سهم-حصه

خورد و خوراک-خوردنی-آذوقه

جملگی-تمامن-سراسر

جیب کَن-کسی که کارش اخاذی و تلکه است-کسی که دیگران را می دوشد

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی
 

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

 

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

از کاسه درآمده(بیرون‌زده، ورقلمبیده)

پَهن آباد-پول بسیار ناچیز و کم ارزش
دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن
پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر

دل واپس-نگران-چشم به راه-مضطرب

پارو-زن پیر
 

چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

 

 

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

پر در آوردن-بسیار خوشحال و سبکبال شدن
تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف
حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله
د ِ-حرفی برای بیان مداومت

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا
 

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن

حبه کردن-دانه دانه کردن

داراشکنه-سمی قوی از گروه کلرور جیوه

دندانه دندانه-دارای برجستگی ها و بریدگی هایی در کناره

پاشیر-گودال پای شیر آب

جَستن چشم-پریدن پلک چشم

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

آب و گِل(بر و رو، سرشت آدمی)

 

راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله

تحویل دار-کسی که در بانک از مشتری پول می گیرد و یا به او پول می دهد

دست اول-نو و تازه

زیر سر کسی بلتد شدن-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

 

دبه-ظرف-کوزه

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

 
پس دیدن هوا-اوضاع را نامساعد دیدن-احساس خطر کردن
خم گرفتن-فنی از کشتی
به خورد کسی دادن-به زور به کسی خوراندن-به کسی قالب کردن

ابریشم(زن نوازنده، مطرب)

جلو بُر شدن-مورد حمله قرار گرفتن

 
از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو